GonHub ” Mẹ – Bé ” Bà bầu bị thiếu máu có nguy hiểm không? Nên ăn gì khi bị thiếu máu?
Phụ nữ do bị mất máu hàng tháng qua chu kỳ kinh nguyệt nên rất dễ bị thiếu máu từ trước khi mang thai. Trong thực tế, thiếu sắt khá phổ biến ở phụ nữ trẻ, nhất là những người bị mất máu nhiều trong chu kỳ kinh nguyệt. Trong suốt thai kỳ, bà bầu sẽ không có kinh nguyệt, đây là thời điểm tốt để bổ sung thêm sắt cho cơ thể. Vậy bà bầu bị thiếu máu có nguy hiểm không? Nên ăn gì khi bị thiếu máu?
1 Vì sao bà bầu thường bị thiếu máu khi mang thai?
1.1 Làm sao để biết mình có bị thiếu máu hay không?
2 Bà bầu bị thiếu máu có nguy hiểm không?
3 Cách phòng tránh và điều trị thiếu máu cho phụ nữ có thai:
Vì sao bà bầu thường bị thiếu máu khi mang thai?
Thiếu máu là ‘bệnh’ quen của chị em khi mang bầu. Điều này lý giải vì sao khi đi khám thai định kỳ, bạn luôn phải làm xét nghiệm máu, nhất là vào quý đầu thai kỳ. Thiếu máu là tình trạng giảm số lượng hồng cầu hay còn gọi là huyết sắc tố trong máu. Và nguyên nhân gây thiếu máu khi mang thai phần đa là do thiếu sắt. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, ngay cả khi có chế độ ăn uống đầy đủ, bà bầu vẫn có thể bị thiếu máu. Chính vì thế, bà bầu nên được kiểm tra thường xuyên.
Nồng độ huyết sắc tố có thể giảm do sự phát triển của thai nhi.
Thể tích huyết tương tăng nhiều tạo nên hiện tượng thiếu máu do pha loãng
Chế độ ăn uống thiếu sắt, các chế độ ăn kiêng, giảm lượng kalo đều có thể dẫn đến thiếu máu.
Các bà mẹ thiếu cân khi bắt đầu có dấu hiệu mang thai hoặc những người đã từng bị ốm nghén nặng cũng có nguy cơ này.
Mất máu do giảm thể tích huyết tương đe dọa sẩy thai, băng huyết sau sinh hoặc xuất huyết.
Mang đa thai như sinh đôi, sinh ba, sinh tư trở lên, nguy cơ thiếu máu sẽ cao hơn
Với người đã từng bị sẩy thai, nếu tiếp tục mang thai ngay sau đó, cơ thể sẽ không kịp bổ sung thêm sắt.
Làm sao để biết mình có bị thiếu máu hay không?
Trong khi một số người bị thiếu máu có thể cảm thấy xương mệt mỏi, số khác thậm chí không nhận ra bất cứ điều gì không ổn. Nhưng nếu không kiểm soát, thiếu máu sẽ trầm trọng hơn, và theo thời gian, bạn sẽ trở nên dần dần yếu hơn và mệt mỏi khi tim cố gắng làm việc, khó bơm máu và giữ cho các mô có oxy. Các triệu chứng khác bao gồm chóng mặt, đau đầu, tê ở bàn tay và bàn chân, nhiệt độ cơ thể thấp, da xanh xao, khó thở, tim đập nhanh hoặc không đều, đau ngực, khó chịu… chi tiết các dấu hiệu bà bầu bị thiếu máu như sau:
Xanh xao, mệt mỏi
Cảm thấy mệt mỏi bất thường, và thiếu sức sống, khả năng chịu đựng kém.
Cảm thấy khó chịu, dễ cáu gắt
Cơ thể yếu đi và giảm sức đề kháng.
Khó thở. Dễ bị khó thở khi vận động như leo cầu thang.
Hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu
Niêm mạc bên trong mi mắt dưới có màu đỏ nhạt hơn so với bình thường
Một số trường hợp hiếm gặp, bà bầu thèm ăn đất sét, cát hoặc phấn do cơ thể thiếu chất sắt. Tuy nhiên, những thứ này lại cản trở việc hấp thu sắt và làm cho cơ thể thiếu sắt hơn.
Bà bầu bị thiếu máu có nguy hiểm không?
Thiếu máu ở mức độ nhẹ không gây nguy hiểm cho trẻ, mà chỉ ảnh hưởng đến mẹ: Trẻ sơ sinh luôn tự đảm bảo lượng sắt hấp thụ cho cơ thể mình để phát triển và thúc đẩy tăng trưởng não bộ. Điều này dễ dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt cho người mẹ ngay cả khi người mẹ có chế độ ăn uống đầy đủ. Trẻ sơ sinh dự trữ sắt trong những tháng đầu tiên để đảm bảo nhu cầu về sắt. Các thực phẩm rắn như ngũ cốc tăng cường, cũng được khuyến khích sử dụng cho trẻ sáu tháng tuổi, giúp tăng lượng sắt,đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Trẻ sơ sinh thường không bị thiếu sắt: Thông thường, trẻ khi mới sinh ra hay bị vàng da do việc điều chỉnh hàm lượng sắt dự trữ về mức bình thường. Sau khi sinh, một số hồng cầu chứa huyết sắc tố bị vỡ, gây ra vàng da tạm thời. Do trẻ sơ sinh cần một hàm lượng huyết sắc tố cao để chuyển oxy từ mẹ tới bé qua nhau thai.
Thiếu máu không được điều trị có thể dẫn đến sinh non: Trẻ sơ sinh của các bà mẹ bị thiếu máu thường nhẹ cân và tiềm ẩn nguy cơ sinh non hoặc thai chậm phát triển. Nếu bạn được chẩn đoán là thiếu máu cũng đừng nên quá lo lắng. Bởi vì khi được điều trị và theo dõi thường xuyên, hàm lượng sắt sẽ trở lại mức bình thường. Nếu hàm lượng sắt của bạn rất thấp, bạn cần phải có sự điều chỉnh thói quen sinh hoạt như thay đổi giờ làm việc của bạn, nghỉ ngơi và ngủ nhiều hơn, có một chế độ ăn uống đầy đủ để cải thiện tình trạng thiếu máu.
Cách phòng tránh và điều trị thiếu máu cho phụ nữ có thai:
Thiếu máu ở phụ nữ khi mang thai nếu nhẹ thì không có vấn đề gì nhưng nặng sẽ đặc biệt nguy hiểm vì có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, nhau tiền đạo, nhau bong non, cao huyết áp thai kỳ, tiền sản giật, ối vỡ sớm, băng huyết sau sinh, nhiễm trùng hậu sản… Ngoài ra, nếu có xuất huyết hậu sản sẽ đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng người mẹ. Hơn thế nữa, mẹ thiếu máu dễ sinh con thiếu máu, nhẹ cân, sinh non tháng, suy thai và tăng khả năng bị các bệnh sơ sinh hơn so với bình thường. Đặc biệt, con của những bà mẹ thiếu máu giai đoạn sớm thai kỳ còn có nguy cơ bệnh tim mạch cao hơn trẻ khác. Các cách điều trị thiếu máu ở phụ nữ mang thai:
Bổ sung sắt bằng thuốc dạng viên nén hoặc dạng lỏng. Muối sắt thường được chỉ định cho phụ nữ mang thai có nguy cơ bị thiếu máu.
Bổ sung acid folic có thể kết hợp với bổ sung sắt.
Bổ sung Vitamin B12 hoặc ăn các loại thực phẩm giàu chất sắt như thịt đỏ, trứng, sữa.
Bổ sung Vitamin C hàng ngày giúp tăng quá trình chuyển hóa và hấp thu sắt. Vitamin C có thể được bổ sung trong các bữa ăn hàng ngày, nó hòa tan trong nước và không tích trữ trong cơ thể.
Tăng cường lượng sắt qua chế độ ăn uống. Sắt từ động vật có nhiều trong các loại thịt, đặc biệt là thịt đỏ. Sắt từ thực vật thường có trong các loại rau xanh như bông cải, củ cải, các loại đậu.
Nếu hàm lượng sắt của người mẹ quá thấp, bác sĩ có thể chỉ định tiêm thêm sắt hoặc truyền máu cho người mẹ.
Nếu là thiếu máu do thiếu sắt, thì chỉ cần uống bổ sung viên sắt là được: Liều lượng phụ thuộc vào mức độ thiếu máu của mỗi chị em, khoảng từ 60 – 120mg sắt mỗi ngày. Để hấp thụ sắt tốt nhất, chị em nên uống khi đói. Lưu ý trước và sau khi uống viên sắt thì không nên uống trà, cà phê hoặc sữa bởi nó sẽ cản trở sự hấp thụ sắt, thay vào đó nên uống nước cam, các vitamin C giúp hấp thụ sắt rất tốt. Một số lưu ý khi uống viên sắt:
Nên uống giữa hai bữa ăn và không uống sau bữa tối trước khi đi ngủ.
Nếu lỡ quên ngày nào thì sau đó cứ tiếp tục uống bình thường, không uống bù.
Không dùng nước trà, nước ngọt hay sữa để uống viên sắt.
Một số tác dụng phụ thường gặp khi uống viên sắt:
Đi đại tiện phân đen: Đây là hệ quả phổ biến khi uống viên sắt. Do đó, chị em không cần quá lo sợ. Ngưng uống thuốc, phân sẽ trở lại bình thường.
Bị xót ruột, buồn nôn hoặc nôn: Uống thuốc lúc no hoặc sau bữa ăn khoảng một tiếng
Táo bón: Là ‘bệnh’ quen khi uống viên sắt. Để trị ‘bệnh’, chị em cần ăn nhiều rau và trái cây, uống đầy đủ 1,5 – 2 lít nước/ ngày và chăm chỉ vận động hơn (đi bộ, tập thể dục nhẹ nhàng với động tác phù hợp).
Bà bầu bị thiếu máu nên ăn gì? Thực phẩm giàu sắt tốt cho phụ nữ mang thai?
Chuối:Chuối là nguồn thực phẩm dồi dào sắt và khoáng chất cần thiết cho mẹ bầu. Ăn chuối vào bữa sáng là sự lựa chọn hoàn hảo để điều trị và ngăn ngừa tình trạng thiếu máu cho phụ nữ mang thai. Ngoài ra, chuối còn giúp chị em giảm triệu chứng táo bón hiệu quả.
Các loại hạt:Các loại hạt sấy khô như hạnh nhân, hướng dương, hạt bí, óc chó, hạt lanh… là nguồn chất sắt dồi dào để ngăn ngừa bệnh thiếu máu. Bạn nên ăn những loại hạt này thay cho đồ ăn vặt hàng ngày. Các loại hạt sấy khô như hạnh nhân, hướng dương, hạt bí, óc chó, hạt lanh… là nguồn chất sắt dồi dào để ngăn ngừa bệnh thiếu máu.
Cháo bột yến mạch:Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bột yến mạch có công dụng ngăn ngừa thiếu máu trong thai kỳ. Yến mạch là nguồn dự trữ tuyệt vời các chất xơ hòa tan, protein và các vitamin nhóm B, thiamin, riboflavin và B6. Ngoài ra, yến mạch còn cung cấp sắt, canxi, magie, selen và phốt pho. Không chỉ ngăn ngừa thiếu sắt, bột yến mạch còn rất có lợi cho hệ tiêu hóa của mẹ bầu.
Quả chà là:Không chỉ dồi dào sắt, chà là còn chứa nhiều potasium, magnesium, canxi, selenium, các sinh tố nhóm B và có nhiều chất xơ như các loại quả khô khác. Chà là được biết đến là loại trái cây có công dụng sản xuất hemoglobin. Chị em có thể ăn như một món ăn ngọt hàng ngày ngắm tăng sản xuất hồng cầu. Quả chà là rất phổ biến trong các món mứt dịp tết nguyên đán ở Việt Nam.
Súp lơ xanh:Bông cải xanh (súp lơ xanh) là loại rau lá xanh thẫm được khuyến khích sử dụng nhiều nhất trong thời gian mang thai. Bông cải xanh có giá trị dinh dưỡng rất lớn, là nguồn thực phẩm rất giàu sắt, protein, canxi, crom, carbohydrate, vitamin A và vitamin C.
Thịt bò:Mỗi phần thịt bò chứa 2,5-3mg sắt. Sắt từ động vật được coi là heme-sắt (cơ thể dễ hấp thu hơn). Phần nạc của thịt bò thường giàu sắt hơn phần chứa gân hoặc chất béo. Vì thế, nên loại bỏ gân – mỡ bò trước khi chế biến. Bà bầu nên bổ sung thịt bò vào chế độ ăn hàng ngày để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu. Sắt từ nguồn động vật cũng dễ dàng hấp thụ hơn từ thực vật.
Rau bina:Các mẹ có biết rằng chỉ ½ bát rau bina nấu chín có chứa đến 3,2 mg sắt và nhiều dưỡng chất có lợi khác như beta-carotene, folate, vitamin C và canxi. Theo chúng tôi rau bina rất dễ chế biến và hầu như phù hợp với khẩu vị ăn của tất cả mọi người. Chị em có thể xào loại rau này với thịt sẽ rất ngon miệng đấy.
Bí ngô:Thành phần dinh dưỡng trong bí ngô khá đầy đủ với nhiều protein, carotene, vitamin, amino axit, canxi, sắt… Nghiên cứu gần đây cho thấy, kẽm trong bí ngô trực tiếp ảnh hưởng tới chức năng thành thục của hồng cầu; chất sắt lại là nguyên tố vi lượng cơ bản tạo ra hemoglobin giúp bổ sung lượng máu cho cơ thể, giúp mẹ bầu tránh được bệnh thiếu máu.
Lòng đỏ trứng gà:Trứng gà là nguồn thực phẩm dồi dào chất dinh dưỡng như protein, canxi, photpho, sắt, chất khoáng, các men, hormone và nhiều vitamin có lợi cho sự phát triển của thai nhi cũng như sức khỏe bà bầu. Đặc biệt hầu như các chất dinh dưỡng trong quả trứng gà đều tập trung ở lòng đỏ. Ngoài ra, lòng đỏ trứng có cả các vitamin tan trong nước (B1, B6) và vitamin tan trong dầu (vitamin A, D, K) rất tốt cho bà bầu. Mỗi tuần mẹ bầu có thể ăn từ 3-4 quả trứng gà.
Ngao:Chị em có biết rằng trong 100g ngao có tới 23mg sắt. Do đó, ngao được chế biến chín thành soup ngao, ngao hấp, ngao xào sả ớt… là món an toàn và bổ dưỡng cho bà bầu.